بیش از 112 اگزیم بانک در جهان وجود دارد که عمدتا جز نهادهای دولتی محسوب می شوند و وظیفه اصلی آنها توسعه صادرات محصولات ملی شان در بازارهای رقابتی جهان امروز است، اگزیم بانک ها رقیب بخش خصوصی نیستند این نهاد مهم معمولا خدماتی ارائه می دهد که یا ریسک ارائه خدمت برای بخش خصوصی در آن قسمت بالاست یا بخش خصوصی توانایی پاسخ به نیاز آن قسمت از بازار را ندارد، به همین دلیل  بیش از 70 درصد از مشتریان اگزیم بانک های جهان، کسب و کارهای کوچک و متوسط SME هستند زیرا کسب و کارهای کوچک و متوسط منابع کافی و توانایی لازم برای ورود به بازارهای بین المللی را ندارند و اگزیم بانک ها با تامین مالی این دسته از صنایع به توسعه اشتغال در کشورشان کمک می نمایند. در این یادداشت سعی داریم فعالیت های اگزیم بانک کشور ترکیه را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم لازم بذکر است اطلاعات مندرج در این یادداشت از گزارش عملکرد سالانه اگزیم بانک ترکیه در سایت این نهاد گرفته شده، اطلاعات موجود در این یادداشت رد یا تایید نمی شوند.

اگزیم بانک ترکیه

بیش از سی سال از ایجاد بانک توسعه صادرات ترکیه می گذرد. اگزیم بانک ترکیه یک نهاد مالی دولتی است که وظیفه تامین مالی صادرات، ارائه خدمات پوشش ریسک و بیمه فعالیت های صادراتی شرکت های ترکیه ای را به عهده دارد. به طور کلی  اگزیم بانک ترکیه به ارائه خدمات مالی و غیرمالی در بازار داخلی و بین المللی به شرکت های صادراتی این کشور فعالیت دارد.

اگزیم بانک ترکیه بوسیله 30 شعبه و 12 دفتر نمایندگی به ارائه خدمات مالی به صادرکنندگان ترکیه می پردازد. مجموعا اگزیم بانک ترکیه 740 نفر نیروی کار دارد که 9 نفر دارای مدرک دکتری تخصصی، 257 نفر دارای مدرک فوق لیسانس، 338 نفر دارای مدرک لیسانس و در آخر 33 نفر مشاور تخصصی در حوزه های تجارت هستند در بین کارکنان اگزیم بانک ترکیه 252 نفر از آنها حداقل یک زبان خارجی مانند انگلیسی را کاملا مسلط هستند.

گزارش عملکرد اگزیم بانک ترکیه در سال مالی 2019

همانطور که طبق شکل های فوق مشاهده می شود میزان سرمایه بانک توسعه صادرات ترکیه در سال 2019 حدود 24 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال 2018 حدود 17 درصد افزایش داشته است همچنین تسهیلات اعطایی بانک طی همین مدت با رشد 10 درصد مواجه شده است و از 19 میلیارد دلار در سال 2018 به بیش از 20 میلیارد و 970 میلیون دلار رسیده است.

فعالیت های اعتباری کوتاه مدت بانک توسعه صادرات ترکیه در سال 2019 بیش از 25 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال گذشته رشد بیش از 0،2 درصدی داشته است.

فعالیت های اعتباری میان مدت و بلند مدت اگزیم بانک ترکیه در سال 2019 بیش از 1،5 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال گذشته افت 28 درصدی تجربه کرده است. بنابراین مجموعا بانک توسعه صادرات ترکیه در سال 2019 بیش از 26،6 میلیارد دلار فعالیت های اعتباری داشته است که نسبت به سال 2018 منفی 2 درصدی تجربه می کند.

همانطور که طبق شکل فوق مشاهده می شود اگزیم بانک ترکیه در سال 2019 میلادی بیش از 44 میلیارد و 109 میلیون دلار پوشش ریسک ها و ضمانت فعالیت های صادراتی داشته که نسبت به سال گذشته رشد منفی 0،1 درصدی دارد مقدار فوق شامل مجموع ارزش پوشش ریسک، ضمانت نامه ها و بیمه های صادراتی می شود. بخش عمده ای از پوشش ریسک، ضمانت از صادرات و بیمه کالاهای صادراتی انجام شده توسط بانک توسعه صادرات ترکیه به بخش خدمات کوتاه مدت اختصاص دارد و بخش خدمات بلندمدت در مقایسه با آن بسیار ناچیز است.

برنامه های اگزیم بانک ترکیه برای سال 2020

اگزیم بانک ترکیه برای سال 2020 تا 2022 یک برنامه تحول عظیم در دستور کار قرار داده است این برنامه در راستا و ادامه برنامه هایی است که در ماه های پایانی سال 2019 در قالب تفکیک واحد اعتباری از بیمه جهت افزایش کارایی واحد بیمه انجام می شود. بنابراین اگزیم بانک ترکیه قصد دارد در طی این برنامه حمایت های بیمه ای خود را مدیریت نماید و بخش اعتبارات را توسعه بخشد. طبق هدف تدوین شده در اگزیم بانک ترکیه قرار است، با افزایش 21 درصدی خدمات بیمه ای رقم پوشش بیمه ای به 21،1 میلیارد دلار برسد در نتیجه قرار است به طور کلی پوشش ریسک، ضمانت نامه ها و بیمه های صادراتی با یک رشد 13 درصدی به 50 میلیارد دلار افزایش یابد. در نهایت تامین مالی صادراتی طبق هدف گذاری انجام شده در سال 2020 با یک رشد 26 درصدی به رقم 190 میلیارد دلار خواهد رسید. از طرف دیگر با افزایش میزان خدمات مالی اعتباری و پوشش ریسک، اگزیم بانک ترکیه قرار است تعداد شرکت های دریافت کننده خدمات از اگزیم بانک را به 13125 عدد برساند که بیش از 75 درصد آنها را کسب و کارهای کوچک و متوسط و شرکت های فعال در شهرکهای صنعتی تشکیل می دهند.

سهم اگزیم بانک ترکیه در شبکه بانکی این کشور

همانطور که در شکل های فوق نشان داده می شود وضعیت نسبی اگزیم بانک ترکیه در شبکه بانکی این کشور مطلوب ارزیابی می شود.

همانطور که طبق شکل فوق مشاهده می شود حدود 48  درصد از خدمات مالی ارائه شده توسط اگزیم بانک ترکیه در سال 2019 برای صادرات به مقصد کشورهای عضو اتحادیه اروپا اختصاص یافته است.

همانطور که مشاهده می شود بخش عمده ای از خدمات بانک توسعه صادرات ترکیه به خدمات لجستیک و حمل و نقل، بخش فلزات، قطعات و محصولات صنعتی و خدمات اختصاص یافته است. در شکل فوق می توان اهمیت توسعه حمل و نقل بین المللی در بحث توسعه صادرات را به خوبی متوجه شد.

محمد پورسردار- کارشناس اقتصادی